SELMASALO & FRED VAN DER WAL OVER RENÉ SÜSS. UIT: MIJN AMSTERDAMSE JAREN. EEN ODYSSEE.

SELMASALO & FRED VAN DER WAL OVER RENÉ SÜSS

AFLEVERING FRED VAN DER WAL, MIJN AMSTERDAMSE JAREN. EEN ODYSSEE. (DEEL 126)

Weblogster Selma reageerde op een weblog van mij waarin de naam René Süss voor kwam.
Selma heeft Süss persoonlijk gekend.
Ik woonde tussen 1967 en 1973 in de Nieuwe Spiegelstraat 48 op één hoog . Antiquair Süss dreef een zaak in boeren antiek op nummer 46 en 48. Süss wilde ons zo snel mogelijk uit Nieuwe Spiegelstraat 48 werken om het hele huis voor een zacht prijsje aan te schaffen

selmasalo zegt:
december 17, 2011 om 8:19 am

(…)
Maar dat je René Süss hebt gekend!! Ongelofelijk. En dat je ook de pest aan het kereltje kreeg! Heel goed.
Toen ik in de jaren ’90 een wekelijkse rubriek had in dagblad Trouw, vaak over de randjes en afsnijsels van diverse godsdiensten schreef, kreeg ik geregeld een ingezonden brief van Süss.
Hij was officieel geen Jood, want daarvoor moet een mens een Joodse moeder hebben, en de zijne was dat geenszins.
Dat vormde wel een aardig debat tussen ons, omdat ik van de hoed benevens rand weet omdat mijn vader een Joodse moeder had, maar ik niet. Mij kon dat geen donder schelen, niet Joods zijn, het scheelt een hele hoop rimram en verplichtingen. Ik ben liever kosmopoliet dan gedwongen lid van een speciale groep.
Mijn voorvaderen waren bovendien al in de 19de eeuw van hun geloof gevallen en gingen liever liefhebberijen bij Vrijmetselaars en Rozenkruisers en zo (maar ook daar vond ik niks aan).
Zo niet René Süss, die wou per se Jood zijn. Worden dus, want de rabbi’s accepteerden hem niet als Jood, punt uit. Echter wel als hij een jarenlange studie ging volgen, zich regelmatig bij de synagoge meldde om overhoord te worden en zo.
Uiteindelijk lukte het hem om als Jood geregistreerd te raken, maar tot z’n verdriet alleen bij de Liberalen. Orthodoxe Joden accepteren nooit een goj, ook geen halve.
Hij nodigde me eens uit voor een etentje bij hem thuis. Tot mijn verbazing had hij een gojse vrouw, overigens een heel vriendelijk tuttebelletje.
Süss had een baard tot op z’n navel, en zichzelf verder ook helemaal gedecoreerd als Joodser dan Joods (typisch renegatengedrag, maar ala, ik ben tolerant). Ook stond zijn huis vol Joodse snuisterijen, mezoeza op de deurpost, zevenarmige kandelaars etc.
Top of the bill had hij zijn vriend Peter Schat uitgenodigd omdat hij met dien altijd zo diep over godsdienstige zaken kon praten, en meende dat wij gedrieën (vrouwtje had er geen belangstelling voor) tot een boeiende discussie zouden komen.
Tja, het schijnt dat Schat een begaafd componist was, maar mijn muziek is het niet. Toch ben ik altijd in voor het gezamenlijk uitdiepen van godsdienstige onderwerpjes, leuk gezelschapsspel met wie dan ook. Echter, Peter Schat bleek een geborneerde flapdrol te zijn, met een opgeblazen hartkwalenkop, maar erger: met flinterdunne filosofietjes, niet in staat tot kwinkslagen. Feitelijk was hij verbazingwekkend bot, maar ik ben erg goed in beleefd blijven.
Tot het me een beetje de keel uit ging hangen en ik hem zei dat het me leek dat hij niet gewoon was te discussiëren met een gestudeerde vrouw.
Enfin, toen was de boot aan, of de wijn zuur. Gelukkig waren we aan het toetje toe, en eet ik geen toetjes, kon dus de gastvrouw hartelijk danken voor haar aangename gezelschap en kookkunst. Tot zover René Süss. Hij woonde toen overigens in een straatje naast de St. Antoniesbreestraat.
Dat verhaal over je vader is van heel andere orde. Daar blijf ik even stil bij.
Goedemorgen Selma

fred van der Wal zegt:
december 18, 2011 om 8:41
Het hoge fake gehalte van Süss vermoedde ik in de zestiger jaren wel. Ik woonde jaren (van 1967-1973) in de Nieuwe Spiegelstraat 48 en Süss had zijn zaak in boeren antiek op 46 en 48.
Hij was van welgestelde huize en reed geen auto.
De zaak op 46 heeft hij gekocht voor 120.000 gulden en is betaald door zijn ouders. Zijn vrouw haalde hem altijd tegen zes uur op met naar ik meen een Volvo. Vanwege ontstentenis van een rijbewijs en Joods fake gehalte noemde ik hem De Wandelende Jood.
De kamers van 46 verhuurde hij aan arrogante studenten, een van hen was de huidige medische specialist Kees Boer waar ik incidenteel contact mee had. Van uit zijn academische optiek keek hij nogal neer op beeldende kunstenaars.
We kwamen in conflict met Suss vanwege zijn plan om al zijn huurders op 46 via onze eigen in zijn idee door te breken trappenhuis via ons te laten geschieden. Het zou onze privacy schaden en er is de makelaar en een advocaat aan te pas gekomen om het te blokkeren.
Jaren later is het toch uitgevoerd.
René Süss kon inderdaad geen discussie aan gaan.
Hij legde het af tegen mijn toen al goed gebekte, zakelijk redenerende echtgenote, die haar belangen altijd goed heeft kunnen verdedigen met argumenten.
Beter dan ik dat kan.
In 1972 verhuisden we van de Nieuwe Spiegelstraaat naar de Bilderdijkkade, een vijandige arbeidersbuurt in oud west en drie jaar later naar de dure vrije sector in de Watergraafsmeer, doch dit terzijde.
De BN Amsterdamse kliek heb ik kunnen vermijden door geen enkele poging te doen in mijn Amsterdamse jaren om mij daarbij aan te sluiten, bovendien werkte ik hard in de zestiger en zeventiger jaren en bleef er weinig tijd over voor vermaak.
Geld problemen waren ook een reden om de schaarse middelen niet te verkwwisten aan Wein, Weib und Gesang.

Het liep al tegen kerstmis 1969. Feest van de vrede. We waren arm en hadden geen vervoer, niet eens een fiets. Een buurtwinkel was zo vriendelijk ons de kerstboodschappen te komen brengen. Er was geen bepaalde tijd afgesproken. We waren even niet thuis. Süss weigerde de doos voor ons in ontvangst te nemen want als (namaak) Jood was hij tegen kerstmis en “hij was geen filiaal van een opslag voor andermans spullen” deelde hij ons mee en keek even op door zijn ronde studentenbrilletje van zijn theologische studieboeken. Hij had ruimte genoeg om even een half uuur de doos in zijn winkel neer te zetten. We moesten de zware doos boodschappen zelf gaan halen in de Vijzelstraat.

Twee ontmoetingen met Amsterdamse schrijvers in 1967 deden mij besluiten voor goed af stand te nemen van het luizige, pluizige Amsterdamse artiestenvolkje en elke vorm van incrowd voortaan met gepaste argwaan te bejegenen.
In netwerken ben ik nooit sterk geweest daar ik van mening was dat kwaliteit zichzelf dient te bewijzen.
Wat betreft de opvatting uit psycho analytische kring dat Paulus een homosexueel was heeft de bewijsvoering daarvan mij niet overtuigd.
Zijn veronderstelde vrouwenhaat wordt trouwens in een Bijbeltekst genuanceerd. Vrouwen konden bovendien een belangrijke rol vervullen in de vroege NT gemeente, maar als de man sprak diende de vrouw te zwijgen.
Gelukkig is het tij gekeerd dankzij de inhaalslag van het feminisme en als de vrouw spreekt dient nu de man te zwijgen.
Over de dood van Paulus zijn verschillende lezingen in omloop. Zijn hanteren van complexe taal vind ik opmerkelijk en getuigen van intellect, doch ook dit terzijde.
Bij de tolerante liberale Joodse gemeente kunnen velen zich aansluiten die weinig of niets met het Jodendom in bloedlijn gemeen hebben en als zodanig lijkt mij deze groep een humanistische basis te hebben. Ik ken een mevrouw uit Bloemendaal met een Groningsse achternaam die zich uit interessanterigheid en berekening beweegt binnen de Joodse gemeente. Ik hoorde haar in 1976 verklaren dat Hitler eigenlijk toch wel het beste met de mensheid voor had. Uit verontwaardiging heb ik toen zonder iets te zeggen haar galerie terstond verlaten.
Schat behoort tot een groepje waar ik mijn twijfels over heb wat betreft hun morele integriteit. Zijn muziek en politieke standpunten zijn niet de mijne.
De soap René Süss bereikte een hoogtepunt toen hij na zijn theologische studie en verdwenen antiquairszaak domineee werd in een Nederlands Hervormde gemeente waar hij de Joodse visie op Christus van de kansel verkondigde zodat deze kerk leeg liep. Een dominee met een lege kerk is wel heel veel zeggend en onderwerp van spot.
Indertijd heb ik die kwestie wel gevolgd maar de details staan mij niet meer helder voor de geest. De classis zal hem wel hebben gedaagd om zijn standpunten te verdedigen..

Wikipedia: De joodse (?) theoloog René Süss, die van 1984-1999 werkzaam was als predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk en in 2005 promoveerde op het onderwerp Luther en de Joden, reageerde heftig op dit artikel.(…) Süss huldigt het standpunt dat Luther van meet af aan een Jodenvijand is geweest en dat hij dat tot het einde toe gebleven is. Sterker nog, de Joden fungeren als een negatief rolmodel in de theologie van Luther.
Het lijkt ons goed deze twee uitgangspunten weer eens tegen het licht te houden. We hebben immers te maken met de Reformator Luther, die naast Calvijn, aan de wieg van onze kerkelijke traditie heeft gestaan.
De oud-hoogleraar kerkgeschiedenis uit Tübingen, dr. Heiko A. Oberman deed dat reeds in 1983 in zijn verhelderende boekje ‘Wortels van het antisemitisme’.

fredvanderwal zegt:
Geplaatst op 20, december, 2011, 10:0 at 10:25 am

I.M. geen imponerende story. Onsmakelijke loose end details als het wederzijdse broekpoepen als introductie ritueel. De zuster van Ischa heeft een aardig boekje over hem open gedaan hoe hij werkelijk was. Haarlem is mij wel bekend. In den Uiver kom ik niet meer nadat mijn oudste dochter afgesnauwd wwerd door de eigenaar. Ik was in gezelschap van de in haarlem bekende horecaman Wim Koster en zijn vrouww alssmede mijn dochter en haar nieuwe relatie. Wij vertrokken direct na het incident. Net zoals ik van de zomer bij Brinkman vertrok na een te popiejopie bejegening van een hulpkellner. Het bedienend personeeel dient zijn plaats te weten.
Mijn carrière ben ik begonnen met slechts een rijsskdaaalder op zak en geen huis. Hetgeen de jonge kuns artiest staalt. In het verwerven van posities of commerciële uitbating mijner werkzaamheden ben ik niet sterk in geweest. Netwerken is mij vreemd als lone wolf. Kunst is voor mij voornamelijk entertainmeent. het is leuk zo lang als het leuk is. Net als in het leven. Hedonisme? Neen! Slechts een realistische visie op het bestaan.
Reizen per vliegtuig lijkt mij een angstaanjagende ervaring. Er staat altijd wel één terrorist op met een paar handgranaten en een Kalsjnikow om zijn gelijk te onderstrepen.
Ik wens je een behouden vlucht en terugkeer.

Selmasalo zegt:
20, december, 2011, 09:0 at 9:50 am | In antwoord op fredvanderwal.

Ach ach ach, Palmen en Ischa, daar heb ik nog eens een column in Trouw over geschreven toen dat boekje IM uitkwam, waarin Ragebolletje onsmakelijke poepdetails openbaart van haar en Koboltje. Dat gaf de nodige boze brieven van fans.
Hoe die verhouding was, schetst het beeld dat mijn netvlies eens van het duo opving.
Ik zat in Haarlem plezierig te dineren in een restaurant, toen de deur openging. Palmen kwam binnen, door Meier voortgeduwd, met zijn duim en wijsvinger om de achterkant van haar nekje, tot hij haar op die wijze in een stoel had gedrukt.

Als jij een snotaap van een schoonzoon hebt, dan moet je je dochter een draai om haar oren geven.
Onterving was er in mijn geval niet bij, het was hersenspoeling, en geruisloze ontneming, wegsluizing. Ik was te minderjarig om het te snappen, en tegen de tijd dat ik het wel begreep, had ze mijn dementerende vader naar een ‘vrindje’ notaris gesleept om de rest op haar naam te krijgen.
Het levensbegin was voor mij wat ongemakkelijker zonder gratis geld, maar gelukkig had ik wel een paar talentjes meegekregen (ook gratis) die me bij elkaar al zo’n 45 jaar een boterham bezorgd hebben. En ik ben daardoor tenminste wel altijd vrij en onafhankelijk geweest, en dat kan het grootste deel van de braaf gedomesticeerde Nederlandse bevolking niet zeggen.
Ik ben zo vrij dat ik morgen een maand naar Afrika kan gaan, omdat de rederij eergisteren belde of ik stante pede de scheepskok kon komen vervangen. Even lekker gratis vliegen, en een paar rondjes zeilen rond de Kaapverdische eilanden.
Dan denk ik wel eens aan mijn bejaarde stiefmoeder, volgevreten en half-invalide, want tja, een mens moet haar teveel aan geld toch èrgens instoppen.

fredvanderwal zegt:
Geplaatst op 20, december, 2011, 09:0 at 9:02 am

Ongewtijfeld zul je in je journalistieke tijd je begeven hebben naar Arti et Amicitiae?
Uitermate geschikt voor mensen van stand en cultural breeding.

Fredvanderwal zegt:
77.165.28.216 Geplaatst op 20, december, 2011, 09:0 at 9:00 am

De doorgaans in modieuze kleding gehuld Süss studeerde in de zestiger jaren al theologie. Een contradictie bij deze meneer vond ik zijn hoge leren laarzen die toch aan een geheel andere setting refereert dan de Joodse. Ik heb niet veel contact met hem gehad. Onze woning was niet van hem, dus waren wij onafhankelijk van Süss. Wel zag hij ons graag voor goed vertrekken om ht gehle pand op 48 op te kunnen kopen. Zijn assistente hield post van ons achter, misschien als dwangmiddel. Ik nam een postbus voor alle zekerheid. Mijn echtgenote stond aanvankelijk positiever tov de antiquairs en antiquariaten in de Nieuwe Spiegelstraat. Ik niet, daar ik deze beroepsgroep heb meegemaakt vanaf mijn twaalfde en als scepticus mijn pappenheimers ken.
Wat Palmen betreft; onbegrijpelijk dat Ischa Meijer daar mee in zee ging.
Ischa kwam bij aangetrouwde familieleden te Zandvoort in de vroege jaren zestig over huis. Een onmogelijk, irritant jongetje, toen al. Tot 1972 waardeerde ik zijn jounalistieke stukken, daarna werden zij vlakker, gemakkelijker. Zijn interviewstijl in het Parool geleend van Wittkampf.
Wat betreft geld aan kinderen geven;met mate en wat noodzakelijk is. Gedraagt een kind met haar partner zich vijandig volgt onterving. Ik ben daar zeer consequent in en stel prijs op een behoorlijke omgang met elkaar in de familiekring. Een onbehouwen tattoo aap die zich met pet op en t-shirtje waar de tatoeages onder vandaan komen en beweert liever naar een otomatiek of Pizzahut te gaan n.b. in een Frans hotel ,dan die “Franse smurrie te vreten” zoals hij opmerkte terwijl hij als mijn gast vrijelijk uit de kaart kon kiezen en zich voorturend aan mijn tafel onbeschoft en boers gedroeg gaat exit. En wel voor goed. Enige stijl in bejegening van den ander in het openbare leven vind ik verplicht.

selmasalo zegt:
Geplaatst op 20, december, 2011, 00:0 at 12:49 am | In antwoord op fredvanderwal.

Dag Fred,
ach ach, das süße Süßlein, maar niet heus.
Maar terzijde: wat is er mis met ouders die je zaak betalen?
Dat had ik ook wel gewild, dan was m’n leven wat minder turbulent verlopen (eufemisme). Lekker makkelijk. En als ik geld heb, geef ik het ook graag aan m’n kinderen. Dat hoort gewoon zo. Het maakt het leven wel zo leuk.
Mijn vader was rijk, zeer rijk zelfs, maar die gaf alles aan mijn stiefmoeder en haar kinderen, zoals in een sprookje. Dat vind ik minder beschaafd.
Maar ik gun het iedereen van harte dattie wèl poen van zijn ouders krijgt, indien voorradig.
Dat Süßlein zich in zijn makkelijk verkregen optrekje als een bully tegen zijn huurders ging gedragen, enfin. Ik heb ook wel van particulieren gehuurd, en ben nog altijd dankbaar dat het fenomeen woningbouwvereniging mijn pad mocht kruisen: nooit meer een huisbaas/eigenaar. Quel ellende!
Over Amsterdamse kunstenaarsklieken kan ik niet meepraten.
Wel over journalistenkringen. Mijn mening oftewel ervaring is dat het niet uitmaakt welke kring, al zouden het madeliefjestelers zijn: er is altijd kinnesinne. Bij de journalisten was het vooral veel, zeldzaam veel gezuip, en dat brak me gewoon geestelijk op, vandaar dat ik op een dag voor een soort afscheid koos, om het eufemistisch te zeggen.
Wat de grondlegger van de christelijke godsdienst betreft, de heer Paulus, die zelf zijn held Jezus nooit ontmoet heeft, kunnen we lang of kort praten. Ik prefereer vandaag kort. Al snijden enige van uw opmerkingen zeker hout.
En wat aansluiters bij de liberale Joden betreft: het merkwaardige lijstje is best lang. Aangevoerd door wijlen de dames Marilyn Monroe en Elizabeth Taylor.
Interessant dat je P. Schat van enigszins twijfelachtige morele integriteit acht. Dat vond ik ook, hem zijdelings kennend (ook naast het etentje bij Zoetelief), tot Connie Palmen haar boek schreef, na zijn dood. Want er zijn heel veel dingen erg in het leven, maar het ergste van alles heet Palmen.
Tenslotte: dat was ik helemaal vergeten, maar Süßchen was inderdaad op latere leeftijd dommenee geworden, daar gingen onze briefjes indertijd ook over. Nou ja. Nu is het thema wel uitgemolken, toch?